आपल्या अनोख्या विनोदी शैलीने प्रेक्षकांना खळखळून हसवणाऱ्या जॉनी लिव्हर यांचे कौतुक करावे तितके कमीच आहे. जॉनी लिव्हर हे नाव कुणाला माहिती नाही असा व्यक्ती शोधून सापडणे अवघड आहे. आपल्या प्रसन्न शैलीतील खास अभिनयाने त्यांनी तीन दशकांहून अधिक काळ भारतीय प्रेक्षकांचे मनोरंजन केले आहे. प्रेक्षकांना नेहमीच हसविणाऱ्या जॉनी लिव्हर यांना त्यांच्या खऱ्या आयुष्यात खूप मोठा संघर्ष करावा लागला आहे. असे म्हटले जाते की, प्रेक्षकांना रडवणे एकवेळ सोपे असते. मात्र, त्यांना हसवणे फार कठीण. हे काम प्रभावीपणे करणाऱ्या कलावंतांमध्ये जॉनी लिव्हर यांचे नाव घ्यावे लागेल. केवळ बॉलिवूडच नाहीतर टॉलिवूडमध्येही आपल्या विनोदी अभिनय शैलीने दबदबा निर्माण करणाऱ्या जॉनी लिव्हर यांचा खूप मोठा चाहतावर्ग आहे. बॉलिवूडमधील अनेक मोठ्या अभिनेत्यांसमवेत जॉनी लिव्हर यांनी काम केले आहे. त्यांच्या विनोदी अभिनय शैलीवर असंख्य रसिक फिदा आहेत.
जॉनी लिव्हर यांनी हिंदी, मराठीच नव्हे तर दाक्षिणात्य चित्रपटातही काम केले आहे. भारतीय चित्रपटसृष्टीतील पहिले स्टॅण्डअप कॉमेडियन म्हणून नावाजलेल्या या कलाकाराने आतापर्यंत ४०० हून जास्त चित्रपटांमध्ये काम केले असून, त्यांना बऱ्याच पुरस्कारांनीही गौरविण्यात आले आहे. ‘दर्द का रिश्ता’ हा त्यांचा पहिला चित्रपट. पुढे ‘तेजाब’, ‘बाजीगर’, ‘खिलाडी’, ‘कुली नं १’, ‘हाऊसफुल ४’, ‘टोटल धमाल’ अशा कितीतरी चित्रपटांमध्ये त्यांनी काम केले. ‘राजा हिंदुस्तानी’, ‘दिवाना मस्ताना’, ‘दुल्हे राजा’, ‘लव्ह के लिए कुछ भी करेगा’ या चित्रपटांतील त्यांच्या भूमिका खूप गाजल्या व त्यांना पुरस्कार मिळवून दिले.
लाखो लोकांना आपल्या विनोदांनी हसवणाऱ्या या अवलियाच्या आयुष्यातही काही दुःखाचे क्षण आले. या क्षणांना ते धैर्याने सामोरेही गेले. एका मुलाखतीत जॉनी लिव्हर यांनी आपल्या मनातील दुःख सांगितले. तुमच्या आयुष्यातील चांगला आणि वाईट क्षण कोणता, असा प्रश्न त्यांना करण्यात आला होता. त्यावर जॉनी म्हणाले, माझ्या आयुष्यात खूप सारे चांगले क्षण आले. मुलगी जेमीला परफॉर्म करताना पाहतो तेव्हा मला प्रचंड आनंद होतो. अजूनही काही जुन्या गोष्टी आठवल्यानंतर माझ्या चेहऱ्यावर स्मितहास्य उमलते; पण माझ्या आयुष्यात एक वाईट क्षणही आला आणि आता तो बदलताही येणार नाही. माझ्या बहिणीवर माझे खूप प्रेम होते. माझ्या बहिणीचे निधन झाले, तेव्हा मी तिचे अंत्यदर्शनही घेऊ शकलो नाही. घरात पैशांची कमतरता असल्यामुळे मला त्यावेळी स्टेज शो करण्यासाठी जावे लागले होते. शेवटच्या क्षणी मी तिचा निरोप घेऊ शकलो नाही याचे मला आजही दुःख वाटते.
जॉनी लिव्हर यांचे कुटुंब मूळचे आंध्र प्रदेशचे. जॉनी प्रकाश असे त्यांचे खरे नाव; परंतु प्रेक्षकांनी त्यांना पसंती दिली ती म्हणजे जॉनी लिव्हर याच नावाने. त्यांचे वडील प्रकाशराव जानुमाला आणि आई करुणाम्मा हे मुंबईतील माटुंग्याच्या लेबर कॅम्प-धारावीमध्ये एका चाळीतल्या दोन खोल्यांच्या घरात राहायचे. जॉनीचे वडील गिरणी कामगार होते. वडिलांचे मोठे भाऊ व त्यांचे कुटुंब अशी एकूण अठराएक माणसे एका घरात राहायची. त्यांच्या परिसरात दाक्षिणात्यबहुल वातावरण होते; पण मराठी माणसेही भरपूर होती. सतत काहीना काही चालायचे. सण-वार असायचे, पूजा असायच्या, बारशी असायची व लग्नेही असायची. त्यामुळे कुठल्या न कुठल्या निमित्ताने सदैव लाऊडस्पीकरवर दाक्षिणात्य भाषांतील, हिंदी, मराठीतील गाणी चालू असायची तो काळ रेकॉर्ड डान्सचा होता. गाण्यावर मुले-मुली नाचायची. रात्री कार्यक्रम असायचे. कधी कधी रात्री रस्त्यावर मधोमध पडदा उभा करून चित्रपट दाखवला जाई व जॉनी लिव्हर आणि मंडळी एकत्र बसून तो पाहात असत. या वातावरणाचा जॉनीवर नकळत परिणाम घडला. जॉनी वडाळ्याच्या आंध्र एज्युकेशन सोसायटीच्या हायस्कूलमधे तेलुगू माध्यमाच्या शाळेत शिकत होते. सात रुपये फी होती तीही देणे परवडत नव्हते. महिनाअखेरीस बाकावर उभे राहायचे किंवा वर्गाबाहेर जायचे. कधी कधी वेताच्या छड्या मिळायच्या.
कमाईची सुरुवात
त्या वयातच जॉनी लिव्हर यांना जबाबदारीची जाणीव झाली होती. ते नकला करायचे. रेकॉर्ड डान्स करायचे. पैसे मिळायचे, ते घरी आईला द्यायचे. त्यामुळे अर्थात रात्री घरी उशिरा पोचायचे. दुसऱ्या दिवशी शाळेत जायला उशीर होई. मग शिक्षक ओरडत. मग ते मित्र-मैत्रिणींना, शिक्षकांना नाचून वगैरे दाखवून खूश ठेवायचा प्रयत्‍न करीत. वर्गात अभ्यासात यथातथाच होते; पण मनात आले तर काहीही करायचे. नेहमी पहिला येणाऱ्या मुलाने रुबाब दाखवला, तेव्हा जॉनीने त्याला पुढच्या सहामाहीत भरपूर अभ्यास करून वर्गात दुसरा येऊन दाखवले. फीचे पैसे नसल्याने जॉनीला अपमानास्पदरीत्या सातव्या वर्गात असतानाच शाळा सोडावी लागली. मग जगण्यासाठी त्याने काहीही केले. देशी दारूच्या गुत्त्यात काम केले. फडकी मारली, ग्लास धुतले, रस्त्यात उभे राहून बॉलपेन, गोळ्या विकल्या. रोज दोन-तीन रुपये सुटायचे. त्यातल्या चौदा आण्यांचे डाळ-तांदूळ, दोन आण्यांचे कांदे-बटाटे, मसाला घरी आणायचो, तेव्हाच घरी जेवण बनायचे.
https://www.instagram.com/tv/CbRzd-vpPYA/?utm_source=ig_web_copy_link
‘हिंदुस्थान लिव्हर’ कंपनीत नोकरी
पुढे जॉनी बसस्टॅंडवर फेरीवाला म्हणून करू लागला. तो तेथे सिनेस्टार्सची नक्कल करत करत व्यवसाय करीत असे. वयाच्या सतराव्या वर्षी मी गल्लीतल्या गणपती उत्सवात पहिली जाहीर मिमिक्री केली. लोकांना ती खूप आवडली. तेव्हा तीस रुपये मिळाले. नंतर १८ व्या वर्षी ‘हिंदुस्थान लिव्हर’ या कंपनीत कामाला लागला. सातवी नापास मुलाला जे काम मिळणार तेच मिळाले-स्वीपरचे. झाडू मारणे फरशा पुसणे वगैरे कामे असायची. त्यात एक काम होते, रसायनांचे ड्रम उघडण्याचे व ते साफ करून ठेवण्याचे. पहिल्याच वेळी जॉनीने ड्रम उघडला व तो पुसला, त्यात डोके घातलं व उगाच आवाज काढला. तो घुमला. त्याला गंमत वाटली. पुन्हा दुसरा आवाज काढला. नंतर अनेक आवाज काढले. रोजच तसे केल्यावर जॉनीला जाणवले की, त्याच्या नकलांच्या आवाजावर चांगला परिणाम होतोय. वेगवेगळे आवाज काढायचो. एका कामगाराने तक्रार केली. मग त्याच्या सुपरवायझरने त्याला जाब विचारण्यासाठी बोलावले. त्याला जॉनीने तऱ्हे-तऱ्हेच्या नकला करून दाखवल्या. तर तो खूशच झाला आणि त्याने जॉनीला गेट टुगेदरमध्ये संधी दिली. रंगभवनच्या त्या संमेलनात शत्रुघ्न सिन्हा, राजेश खन्ना, अशोककुमार आदींची मिमिक्री करून जॉनीने सारे सभागृह दणाणून सोडले. एक हास्याभिनय केला. त्यानंतर जॉनी क्षणात लोकप्रिय झाला.
दुपारच्या वेळात नकला करून जॉनी मित्रांना हसवायचा. एकदा तो कंपनीच्या साहेब लोकांची नक्कल करत होता व कामगारमित्र तो साहेब कोण ते ओळखत होते. युनियनचे लीडर सुरेश भोसलेंनी ते पाहिले व ते म्हणाले, ‘अरे याने तर लिव्हरचा बॅण्ड वाजवला, आजपासून याला जॉनी नाही, जॉनी लिव्हर म्हणायचे.’ त्या दिवशी संध्याकाळच्या कार्यक्रमात जॉनीने स्वतःची ओळख जॉनी लिव्हर अशी करून दिली व तेव्हापासून तेच त्यांचे व्यावसायिक नाव झाले. यानंतर जॉनीने ऑर्केस्ट्रामध्ये काम केले. गाण्यांच्या मध्यंतरादरम्यान तो हास्याभिनय करीत असे. बाहेर कार्यक्रमांचे पैसे बऱ्यापैकी मिळू लागले म्हणून सात वर्षांनी जॉनीने नोकरी सोडली. त्यांच्या कार्यक्रमाची पहिली व्हिडीओ कॅसेट आली होती. नंतर तो कल्याणजी-आनंदजी यांच्या समवेत जगभर फिरला.
चित्रपटात एंट्री
‘बिग बी’ अमिताभ बच्चन यांच्याबरोबर जॉनीने पहिल्यांदा अमेरिका पाहिली. १९८० मध्ये कल्याणजीभाईंच्या येथे कॅरम खेळत असताना त्यांच्याकडे एक दाक्षिणात्य निर्माता आला. त्याला हिंदी चित्रपटासाठी एक मिमिक्री कलाकार हवा होता. कल्याणजीभाईंनी जॉनीकडे बोट दाखवले. काही कळायच्या आत, जॉनीच्या हातात मद्रासचे विमानाचे तिकीट आले. मग रिहर्सलच्या वेळी त्याने दिग्दर्शकाला साधीशी मिमिक्री करून दाखवली. तर दिग्दर्शक ‘व्हेरी गुड’ म्हणाले. ‘आता दाखवलं ते व्हेरी गुड काय. मग माझ्याकडचं चांगलं दाखवतोच,’ असा विचार करून जॉनीने दुसरी नक्कल दाखवली. ते खूप खूश झाले. जॉनीची चित्रपटात एंट्री झाली; पण अनेक वर्षे ते मिमिक्रीच करायचे. त्यांना अभिनयाची संधीच मिळत नव्हती. ती एन. चंद्रा यांनी ‘तेजाब’ चित्रपटामधून दिली. ती भूमिका कशी करायची, तिचे विविध पैलू त्यांनी समजावून सांगितले. त्यात जॉनीने त्याचे रंग भरले. त्यानंतर लोकांनी त्याला अ‍ॅक्टिंग कलाकार म्हणून स्वीकारले. पुढे त्याने अनेक चित्रपटात काम केले. या चित्रपटांची संख्या ४०० हून खूप अधिक आहे.
आयुष्यातला सर्वात कठीण प्रसंग
जॉनी लिव्हर यांनी एका मुलाखतीमध्ये आपल्या हदयद्रावक आठवणींविषयी सांगितले.
आपण पुण्यात एकेकाळी सिग्नलला पेन विकण्याचे काम केल्याचे सांगताना जॉनी यांनी आपल्या आयुष्यातील तो प्रसंग सांगितला. ज्यातून ते अभिनेते आणि माणूस म्हणून किती मोठे आहेत हे कळते. जॉनी यांच्या बहिणीचे निधन झाले होते. त्याच दिवशी त्यांना एका कार्यक्रमालाही जायचे होते. त्यांनी त्या कार्यक्रमाचे मानधनही घेतले होते. जॉनी सांगतात, ” बहिणीच्या मृत्यूची वार्ता कळली तेव्हा हादरून गेलो होतो. घरात खूप माणसे जमली होती. आमच्या कुटुंबावर दु:खाचा डोंगर कोसळला होता. अशावेळी आम्ही सगळे भावंडं शोकसागरात होतो. मात्र, तेव्हा मला एका शोसाठी बाहेर जायचे होते. त्याला जावंच लागणार होतं. कारण मी शब्द दिला होता. तेव्हा मी माझ्या बहिणीचे अंत्यदर्शनही घेऊ शकलो नाही. तो माझ्या आयुष्यातला सर्वात कठीण प्रसंग होता. मी आजवर एवढे चित्रपट केले. मला त्यात कधीही भीती वाटली नाही; पण त्या प्रसंगाच्या वेळी वाटली होती”. जॉनी जेव्हा त्या प्रसंगाविषयी सांगतात तेव्हा अंगावर काटा आल्याशिवाय राहत नाही.